زڪوات جو بيان
زڪوات جو بيان
مسئلہ 01 جنھن وٽ 52.5 تولہ چاندي يا 7.5 تولہ سون آھي ۽ ھڪ سال تائين باقي
آھي قرض کان
سواءِ يعني قرض ناھين تہ ان تي زڪوات ڏيڻ واجب آهي.
مسئلہ 02:
ڪنھن وٽ 7.5 تولہ سون يا 52.5 تولہ چاندي يا انھن جيتري رقم سال جي مند ۾ چئن يا
ڇھن مھينن تائين موجود آهي ان کان بعد۾ اھيا رقم يا سون چاندي سال جي وچ ۾ گھٽ ٿي
ويا ۽ ٻن ٽن مھينن کان بعد ۾ مال ملي ويو تہ ان صورت ۾ بہ زڪوات ڏيڻ واجب آهي
(مطلب تہ سال جي شروعات ۽ پڇاڙي ۾ مالدار ٿي وڃي ۽ سال جي وچ ۾ غريب رھيو تہ بہ
زڪوات ڏيڻ واجب آهي)
مسئلہ 03:
ڪنھن وٽ پوري نصاب (مقدار) جو سون ۽ چاندي ناھين بلڪہ ڪجھ تولہ سون ۽ ڪجھ تولہ
چاندي آھي ۽ ٻنھن جي ملائڻ سان قيمت چاندي يا سون جي نصاب کي پھچي ٿي تہ زڪوات ڏيڻ
واجب آهي.
مسئلہ 04:
انيس گھر ٺاھڻ لاءِ يا پنھنجي ٻارن جي شادي ڪرڻ لاءِ ڪجھ زيور ۽ روڪ رقم ان نيت
سان رکي ۽ انھن زيورن ۽ رقم جي قيمت نصاب ( مقدار) کي پڄي ۽ سال پورو گذري تہ
زڪوات ڏيڻ واجب آهي.
مسئلہ 05:
پلاٽ يا زمين وڪڻڻ جي نيت سان خريد ڪيا ويا تہ انھن جي موجوده قيمت (وقت ادائگي)
جو اعتبار ڪيو ويندو ان قيمت تي زڪوات واجب ٿيندي
مسئلہ 06؛
ٽينٽ جو سمورو سامان آمدني جو ذريعو ۽ سبب آھي زڪوات ٽينٽ جي آمدني تي واجب آھي سامان تي نہ ناھي اھڙي طرح ڪرائي تي ڏنل
جائيداد جي آمدني تي زڪوات آھي ان جڳھ تي زڪوات ناھي.
مسئلہ 07؛
جيڪڏھن ھڪ شخص ٻئي شخص کي اوڌر تي سامان
ڏنو تہ ان سامان جي رقم وصول ڪرڻ کان پھريان ادا ڪرڻ لازمي ناھي، بلڪہ جيترو قرض
ان کي ملندو اوتري زڪوات ادا ڪندو ۽ گذريل سالن جي زڪوات بہ ادا ڪندو.
مسئلہ 08؛
ڪنھن شخص پنھجي گاڏي يا جڳھ جيڪي واپار لاءِ نہ آھن انھن کي وڪرو ڪيائين ۽ مذڪورھ
شين جي رقم ھڪ نصاب جي برابر ٿئي ٿي ان رقم کي وصول ڪرڻ لاءِ ھڪ سال گذريو ۽ ان
کان پوءِ رقم وصول ڪئي وئي تہ ان تمام صورتن ۾ گذريل سال جي زڪوات ادا ڪندو ۽
سال جو آغاز وڪڻڻ واري وقت کان شروع
ٿيندو.
مسئلہ 09؛
مثلاَ (1) عورت جو ڪابينو مڙس ان کي ڏنو ۽ ان تي قبضو ڪيائين ۽ پورو سال گذري ويو.
(2) اھڙي
طرح قتل عمد ۽ قتل خطا جي ديت مقتول جي وارثن کي ملي ۽ قبضو ڪيائون ۽ پورو سال بہ
ان تي بہ گذريو تہ مذڪورھ رقموھڪ نصاب جي برابر آھن تہ زڪوات واجب ٿيندي.
مسئلہ 10؛
مال ضمار ؛- اھڙو مال جنھن جو مالڪ تہ پاڻ پر ملڻ سخت مشڪل آھي
مثال ڪنھن
گاڏي يا جڳھ واپار لاءِ ۽ ان کان کان گاڏي يا جڳھ غصب ڪئي وئي،يا ڪنھن وٽ پئسا
امانت رکيائين ۽ امانت رکندڙ شخص نہ ٿو مڃي يا ڪنھن کي قرض ڏنائين قرض وٺندڙ نہ
ٿو مڃي بشرط اھو مال ھڪ نصاب يعني سون ۽
چاندي جي نصاب جيترو آھي تہ زڪوات لازم نہ آھي، پر جيڪڏھن ڪنھن طرح سان مذڪورھ مال
ڪجھ سالن کان پوءِ ملي وڃي تہ زڪوات صرف ان سال جي ڏيندو جيڪو متصل گذريو آھي باقي
گذريل سالن جي زڪوات نہ ڏيندو.
مسئلہ 11؛
غير استعمال گھريلو سامان مثال شادي بياھ ۾ استعمال ڪرڻ وارا ٿانو ۽ نمائش جون
شيون ،ضرورت گاھ زائد استعمالي ڪپڙا ۽ شيشي ۾ رکيل نمائشي سامان وغيرھ آھي تہ
جيڪڏھن انھن ۾ وڌڻ واري صفت آھي ۽ تجارت واري صفت آھي تہ زڪوات واجب آھي، جيڪڏھن
نمو (وڌڻ ) واري صفت حقيقي يا حڪمي آھي تہ زڪوات واجب نہ آھي.
حقيقي
جيئن جانورن ۾ توالد (ڄم) ۽ تناسل (نسل)
حڪمي جيئن
سون ۽ چاندي گھر ۾ رکيل آھي زيور جي شڪل ۾ ھجي يا نہ ھجي اھڙي طرح روڪ رقم گھر ۾ واپار لاءِ رکيل نہ محض
ايئن رکيل آھي تہ زڪوات واجب ٿيندي.
مسئلہ 12؛
حوائج اصليہ ۽ حاجت اصليہ ۾ فرق
حوائج
اصليہ؛ اھي شيون جنھن کان بغير انساني زندگي گذارڻ مشڪل ٿئي
حوائج
اصليہ ٻہ قسم آھن (1) حاجت اصليہ حقيقي،جنھن کان بغير انسان نہ رھي سگھي مثال
ضروري خرچ،رھائشي جڳھ، سردي،گرمي جا ڪپڙا ھٿيار وغيرھ
(2) حاجت
اصليہ تقديريہ، واجب الادا قرض،ڪاريگري جا اوزار گھر جا ضروري سامان ۽ سواري وغيرھ
يعني اسڪوٽر ،سائيڪل وغيرہ.
مسئلہ 13؛
ڌيءَ جي شادي لاءِ رکيل زيور جيڪڏھن پيءُ ماءُ جي ملڪيت ۾ آھي تہ ان جي ماليت جي
اعتبار سان پيءُ ماءُ تي زڪوات واجب ٿيندي ۽ جيڪڏھن ڌيءَ جي حوالي ڪيائون ۽ جيڪڏھن
سال پورو گذريو ۽ جيڪڏھن نصاب پورو آھي تہ ڌيء تي زڪوات واجب آھي.
مسئلہ 14 ڪنھن شخص ساريون،
ڪڻڪ يا چانور وغيرہ واپار لاء رکيا سال پورو گذريو ۽ مذڪورہ شين جي قيمت نصاب
(مقدار) کي پھچي تہ زڪوات ڏيڻ واجب آھي.
واللہ
اعلم بالصواب
ھٰڪذا في
ڪُتب الفتاويٰ الشرعيہ
تصديق
ڪندڙ
مولانا مفتي علي حسن ٻرڙو
مدرس جامعہ عربيہ مظھر الحق
متصل مرڪزي جامع مسجد ٺل شھر
0300-0184669
تبصرے
ایک تبصرہ شائع کریں